Malumları olduğu üzere Dijital Piyasalar Kanunu (DMA), dijital yarışta geç kalan AB’nin, dijital piyasaları hızla düzenlemeye çalıştığı en önemli araçların başında gelmektedir.

DMA, dijital piyasalarda rekabetçi ve adil (fairness) piyasalar sağlamayı amaçlamaktadır. DMA’in odaklandığı kesim, dijital piyasalara girişi elinde bulunduran ve Türkçe’ye motamot çeviri ile ne yazık ki birçok kesim tarafından “geçit bekçisi” olarak ifade edilen uluslararası şirketlerdir. “Geçit bekçisi” ifadesi kanaatimizce yanlış bir ifadedir. Zira bu işletmeler bir geçidi kullanmaya değil bilakis kendi bünyelerinde faaliyette bulunup bulunmama kararı vermektedir. Diğer taraftan bekçi ifadesi bir düzen, nizamı sağlayan ve daha çok idare hukuku ile ilişkilendirilebilecek bir kavramdır. AB bu şirketleri bir düzen, intizam sağlayan şirketler olarak görmemekte bilakis rekabeti ve adaleti bozan işletmeler olarak görmektedir. Literatürde taraf bulup bulmayacağı bilinmemekle birlikte Türkçe’de bu tür bir faaliyette bulunan kişilere tam anlamıyla karşılık gelen ifade “yolkesen”dir. Yolkesen ifadesi olumsuz bir ifade içerse de esasen AB’nin bu tür işletmeleri tanımlarken yüklediği anlam faaliyet tam olarak budur.

AB dijital piyasalar ve hizmetler için kullandığı sihirli kelime “fairness” olup her türlü faaliyet, muğlak ve her tarafa çekilebilecek olan bu ifade altında değerlendirilip soruşturulabilecektir.

Komisyon Eylül 2023’te Alphabet (Google), Amazon, Apple, ByteDance (TikTok), Meta ve Microsoft’u yolkesen şirket olarak belirlemişti. Ancak AB şirketleri olan Booking ve Spotify bu nitelikteki şirketler arasında tutulmadığının ifade edilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda, 7 Mart 2024’e kadar bu şirketlerin DMA’nin tüm yükümlülüklerine tam olarak uyması gerekmekteydi. Bu şirketler tarafından DMA Uyum Raporları, Komisyon’a sunuldu ve Komisyon tarafından incelendi. Bu şirketlerin uyum sürecine ilişkin olarak Komisyon tarafından 18 Mart tarihinden itibaren Apple ile başlayan ve sırasıyla ByteDance, META, Amazon, Google, Microsoft uyum çalıştayları gerçekleştirildi.

Bu çalıştayların üzerinden henüz 1 hafta geçmişken 25 Mart 2024 tarihinde Alphabet, Apple ve Meta’ya karşı sırasıyla Madde 5(2), 5(4), 6(3) ve 6(5)’in ihlali nedeniyle DMA Madde 13 ve 29 ile bağlantılı olarak DMA Madde 20 uyarınca haklarında soruşturma açılmıştır.

Komisyon yaptığı açıklamada; Alphabet’in Google Play’de yönlendirme ve Google Arama’da kendi kendine referans verme kuralları, Apple’ın App Store’da yönlendirme kuralları ve Safari için seçim ekranı ve Meta’nın “öde ya da izin ver modeli” hakkında Dijital Piyasalar Yasası (DMA) kapsamında uyumsuzluk soruşturmaları başlattığını duyurdu.

Bilgilerinize sunulur.